Bộ Công an mới dự thảo xong Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) gồm 19 chương, 192 điều, dự kiến trình Quốc hội xem xét cho ý kiến vào Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. So với Luật Thi hành án hình sự năm 2019, quy định về “Nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã, Công an cấp xã trong thi hành án hình sự” là một trong những quy định có nhiều điểm mới đáng chú ý.

Theo quy định tại Điều 18 của dự thảo Luật, Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn giáo dục người được hưởng án treo, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân; giáo dục người được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện; giáo dục người chấp hành an phạt quản chế.

Trường hợp người chấp hành án chết, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người chấp hành án cư trú hoặc nơi người chấp hành án chết có trách nhiệm phối hợp cơ quan được giao quản lý người đang chấp hành án thực hiện thủ tục khai tử; gửi trích lục khai tử cho cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền.

Cũng theo Điều 18 của dự thảo Luật, Công an cấp xã có được tiếp nhận hồ sơ và thi hành án đối với người chấp hành án treo, án phạt cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tước một số quyền công dân, quản chế; quản lý người được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Hoàn chỉnh hồ sơ và báo cáo cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh đề nghị Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Ngoài ra, Công an cấp xã có quyền áp giải thi hành án đối với người bị kết án phạt tù đang được tại ngoại, được hoãn, tạm đình chỉ, người bị Tòa án buộc chấp hành án phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo, người bị Tòa án hủy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện. Đồng thời, báo cáo cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh để đề nghị cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an ra quyết định đưa người được hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án, người bị Tòa án buộc chấp hành án phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo, người bị Tòa án hủy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đi chấp hành án.

Lực lượng Công an cấp xã cùng lực lượng an ninh trật tự cơ sở đảm bảo an ninh trật tự địa bàn

Bên cạnh đó, Công an xã có nhiệm vụ báo cáo Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh để đề nghị Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định hoãn chấp hành án phạt tù cho người bị kết án phạt tù đang tại ngoại, buộc người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ phải chấp hành án phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo, hủy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện vi phạm nghĩa vụ và buộc người đó phải chấp hành phần án phạt tù còn lại chưa chấp hành, rút ngắn thời gian thử thách đối với người được hưởng án treo, giảm thời hạn chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, miễn chấp hành thời hạn còn lại đối với người chấp hành án phạt quản chế, cấm cư trú.

Cũng theo Điều 18 của dự thảo Luật, Công an xã có nhiệm vụ đề nghị cơ quan có thẩm quyền ra quyết định truy nã người trốn thi hành án; giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án hình sự theo quy định của Luật này và Luật Tố cáo; tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 Điều 18; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của Luật này.
Trường hợp đối với nơi không có đơn vị hành chính cấp xã thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 18.

Những điểm mới nêu trên về “Nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã, Công an cấp xã trong thi hành án hình sự” sẽ góp phần hoàn thiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, đơn vị trong công tác thi hành án hình sự bảo đảm tăng cường phân cấp, phân quyền và đồng bộ với quy định pháp luật chuyên ngành có liên quan nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về an ninh, trật tự ở cơ sở nói chung, bảo đảm trực tiếp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn giám sát, giáo dục, quản lý người chấp hành án hình sự tại cộng đồng nói riêng.