Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Thanh tra là một nhiệm vụ vẻ vang và quan trọng. Nó theo dõi, xem xét việc chấp hành đúng đắn đường lối, chính sách, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Chính phủ” và “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới”, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Bác đến công tác thanh tra (trong đó có Thanh tra CAND).
Lãnh đạo Thanh tra CATP tuyên truyền, tặng sách pháp luật cho cán bộ xã thuộc huyện Tiên Lãng
Pháp luật Việt Nam quy định: Thanh tra nói chung và Thanh tra Công an nói riêng là hoạt động của cơ quan thanh tra có thẩm quyền để xem xét, đánh giá, xử lý việc thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước và kết quả thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Cách đây 55 năm, thực hiện Nghị quyết của Hội đồng Bộ trưởng về việc củng cố và tăng cường lực lượng CAND, ngày 28-5-1967, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Hoàn đã ký Quyết định số 295/QĐ-BCA thành lập Ban Thanh tra Bộ Công an, đánh dấu việc hình thành một tổ chức hoàn chỉnh của lực lượng Thanh tra CAND và ngày này đã trở thành ngày truyền thống của lực lượng Thanh tra CAND Việt Nam.
Sau ngày 30-4-1975, đất nước thống nhất, vai trò quan trọng của Thanh tra CAND tiếp tục được khẳng định trước yêu cầu, nhiệm vụ của giai đoạn mới. Để kịp thời ngăn chặn sai phạm, xây dựng lực lượng CAND đủ sức hoàn thành nhiệm vụ, ngày 10-8-1976, Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) ban hành Chỉ thị số 23/CT-BNV về việc tăng cường công tác thanh tra và giải quyết khiếu tố trong lực lượng CAND, trong đó nhấn mạnh công tác thanh tra là một công tác quan trọng, là một khâu của công tác lãnh đạo, do vậy phải xây dựng và củng cố tổ chức thanh tra của Ngành thành một hệ thống từ Bộ đến các sở, ty và quy định biến chế thanh tra Công an cấp tỉnh từ 5 đến 7 đồng chí, cấp sở từ 9 đến 11 đồng chí do đồng chí Chánh hoặc Phó Giám đốc sở, ty làm Trưởng Ban thanh tra. Sau khi Công an các địa phương triển khai thực hiện, hệ thống tổ chức thanh tra CAND từ Bộ đến các sở, ty được hình thành, kiện toàn củng cố đi vào hoạt động ngày càng chính quy, hiệu quả. Lực lượng thanh tra từ Ban Thanh tra Bộ Công an cho tới Ban thanh tra các sở, ty Công an đã trực tiếp tiến hành một số hoạt động kiểm tra theo chuyên đề và tập trung giúp thủ trưởng Công an các cấp giải quyết những vụ khiếu tố phức tạp, góp phần ổn định tình hình, bảo vệ cán bộ.
Đến năm 1983, Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) ban hành Chỉ thị số 06/CT-BNV về tăng cường công tác thanh tra trong CAND, trên cơ sở đó, Tổng cục Xây dựng lực lượng CAND đã ban hành Quyết định số 79/X11(X13) về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Thanh tra Công an tỉnh, thành phố, đặc khu trực thuộc Trung ương là cơ quan chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Giám đốc Công an cấp tỉnh; thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành chính sách pháp luật, xét khiếu nại, tố cáo đối với tổ chức, cán bộ, chiến sĩ thuộc Công an cấp tỉnh quản lý. Thanh tra CAND đã giúp lãnh đạo Bộ Công an và lãnh đạo Công an các đơn vị, địa phương quản lý chặt chẽ việc xét giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, từ đó tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo trong CAND có chuyển biến rõ rệt, tỉ lệ giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo được nâng lên. Việc kiến nghị xử lý, kỷ luật cán bộ, chiến sỹ Công an sai phạm được thực hiện nghiêm hơn, đồng thời minh oan, khôi phục danh dự, quyền lợi hợp pháp cho nhiều cán bộ, chiến sỹ và nhân dân bị xử lý oan, sai.
Giai đoạn từ năm 1975-1986, Thanh tra CAND đã có nhiều chuyển biến tích cực, đã hình thành hệ thống tổ chức Thanh tra từ Bộ đến Công an tỉnh, xây dựng nề nếp làm việc của Thanh tra CAND, xây dựng, đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ. Thanh tra CAND đã tập trung giải quyết khiếu nại, tố cáo phức tạp, nghiêm trọng, đặc biệt là lĩnh vực điều tra, xử lý tội phạm, quản lý ngân sách, tài chính, phương tiện được trang bị, thực hiện dân chủ, đoàn kết nội bộ,… Qua đó, đã góp phần tích cực trong xây dựng lực lượng, nâng cao hiệu quả quản lý của lãnh đạo Công an các cấp (theo tài liệu tuyên truyền “55 xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng Thanh tra CAND” do Thanh tra Bộ Công an biên soạn).
Hội viên phụ nữ Thanh tra CATP làm kính chắn giọt bắn tặng các chốt kiểm soát liên ngành phòng chống Covid 19 thành phố
Lực lượng Thanh tra CAND ngày càng được Đảng, Chính phủ quan tâm, gần đây Chính phủ đã ban hành Nghị định số 41/2014/NĐ-CP ngày 13 tháng 5 năm 2014 quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra Công an nhân dân. Sau đó là Nghị định số 25/2021/NĐ-CP ngày 24-3-2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 41 nói trên cho phù hợp với cơ cấu tổ chức bộ máy mới của Bộ Công an.
Lực lượng Thanh tra Công an Hải Phòng được thành lập từ năm 1975, tiền thân là Ban Thanh tra do đồng chí Lê Thanh - Phó Giám đốc Sở kiêm Trưởng Ban Thanh tra CATP, cơ cấu tổ chức của Ban có hai đồng chí Phó Ban và một số cán bộ, được giao nhiệm vụ tiến hành các hoạt động thanh tra, kiểm tra, xét khiếu tố trong nội bộ, tăng cường giữ gìn kỷ luật, củng cố đoàn kết, phục vụ cho công tác quản lý cán bộ chiến sĩ.
Hiện nay, Thanh tra CATP Hải Phòng được xác định là một đơn vị thuộc hệ thống cơ quan thanh tra nhà nước trong Công an nhân dân, là đơn vị cấp phòng thuộc Công an thành phố, chịu sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp của Giám đốc Công an thành phố; đồng thời, chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn tổ chức, nghiệp vụ thanh tra của Thanh tra Bộ Công an; có trách nhiệm giúp Giám đốc Công an thành phố quản lý công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân; phòng, chống tham nhũng, lãng phí; tiến hành thanh tra hành chính đối với các đơn vị, cá nhân thuộc quyền quản lý của Giám đốc Công an thành phố, thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội của Bộ Công an trên địa bàn thành phố.
Trong những năm qua cùng với sự chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, Giám đốc Công an thành phố trong công tác thanh tra, hiệu quả các cuộc thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành ngày càng được nâng cao. Thông qua các cuộc thanh tra đã kịp thời biểu dương khen thưởng các đơn vị, cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ, đồng thời phát hiện chấn chỉnh những tồn tại, thiếu sót của đối tượng thanh tra, kiến nghị xử lý, xử phạt vi phạm hành chính theo quy định.
Công tác thanh tra và gắn liền với công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật là cách làm mới, sáng tạo của Thanh tra CATP. Công trình “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho đối tượng thanh tra” do đơn vị xây dựng, triển khai thực hiện bước đầu đã đạt được kết quả tốt, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, hiệu lực công tác quản lý của lãnh đạo Công an thành phố đối với các đơn vị trực thuộc, đồng thời đẩy mạnh việc chấp hành pháp luật về bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Hoạt động này sẽ được tiếp tục tiến hành trong thời gian tới, phục vụ nhiều đối tượng thanh tra hơn từ cán bộ chiến sĩ trong lực lượng CATP cho đến cán bộ các cơ quan, đơn vị, sở ban ngành và Nhân dân thành phố.
Bên cạnh đó, Đảng ủy - lãnh đạo Thanh tra CATP chỉ đạo Hội Phụ nữ, Chi Đoàn Thanh niên đơn vị hưởng ứng, phát động nhiều hoạt động tích cực, có ý nghĩa như: Mỗi cán bộ hội viên phụ nữ Thanh tra Công an thành phố là một chiến sĩ tiên phong trong công tác phòng chống dịch bệnh Covid 19, tổ chức làm kính chắn giọt bắn tặng các chốt kiểm soát liên ngành thành phố, tặng quà gồm đồ bảo hộ, thực phẩm, nước uống cho các chốt kiểm soát dịch liên ngành tại các cửa ngõ của thành phố góp sức chung tay, đẩy lùi đại dịch; Hoạt động quyên góp sách và đồ dùng thiết yếu tặng trẻ em có hoàn cảnh khó khăn v.v. Chi Đoàn Thanh niên thì có các câu lạc bộ pháp luật và nhiều hoạt động văn hóa, thể thao sôi nổi, đặc biệt gặt hái được nhiều thành tích trong hưởng ứng các cuộc thi, tiêu biểu đồng chí Trung úy Đặng Xuân Ninh - Bí thư Chi đoàn Thanh tra CATP, đạt giải ba cuộc thi tìm hiểu Luật An ninh mạng của CATP và giải Ba toàn quốc cuộc thi tìm hiểu pháp luật về phòng, chống tham nhũng do Thanh tra Chính phủ phát động, năm 2021 đồng chí Ninh đã đạt Giải thưởng gương mặt trẻ Công an Hải Phòng xuất sắc…
Kể từ khi thành lập đến nay, các thế hệ cán bộ chiến sỹ lực lượng Thanh tra Công an Hải Phòng luôn giữ vững phẩm chất đạo đức cách mạng, liên tục học tập, nâng cao trình độ, bản lĩnh chính trị, nghiệp vụ theo lời Bác Hồ dạy: “cán bộ thanh tra như cái gương cho người ta soi mặt, gương mờ thì soi không được”, “cán bộ thanh tra cố gắng học tập, học cái hay, tránh cái dở, trau dồi đạo đức cách mạng trong sáng, nâng cao trình độ lý luận, trình độ nghiệp vụ và trình độ chuyên môn để làm việc cho tốt thì đó mới là tiền đồ vẻ vang, là xứng đáng với sự tín nhiệm của Đảng và Chính phủ”, đồng thời bám sát chương trình, kế hoạch công tác của CATP, làm tốt công tác tham mưu cho Đảng uỷ, Giám đốc CATP chỉ đạo thực hiện có hiệu quả công tác thanh tra trong CAND, đồng thời chủ động phối kết hợp với các cấp ngành, địa phương, đơn vị chức năng để triển khai các chuyên đề thanh tra một cách hợp lý, hiệu quả, để lực lượng thanh tra thực sự là cầu nối giữa lãnh đạo và các đơn vị trong việc giải quyết các vấn đề, lĩnh vực liên quan đến ANTT và xây dựng lực lượng, góp phần cùng toàn lực lượng CATP hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, vinh dự được Đảng, Nhà nước, Bộ Công an, UBND thành phố Hải Phòng tặng thưởng Huân chương, Bằng khen, nhiều tập thể, cá nhân được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, UBND TP và Giám đốc CATP khen thưởng.