Sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, để đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước về an ninh trật tự bằng pháp luật của lực lượng Công an nhân dân trong điều kiện đất nước đã thống nhất, được sự ủy quyền của đồng chí Bộ trưởng Trần Quốc Hoàn, đồng chí Thứ trưởng Lê Quốc Thân đã ký Quyết định số 2493/BNV/QĐ ngày 27/10/1975 thành lập Phòng Pháp chế trực thuộc Bộ trưởng Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) đánh dấu sự ra đời của lực lượng Pháp chế Công an nhân dân.

Đoàn công tác kiểm tra, hướng dẫn về cải cách hành chính tại phòng Hậu cần 

Ngày 19/10/2001, Bộ trưởng Bộ Công an đã ký Quyết định số 1033/2001/QĐ-BCA xác định ngày 27/10/1975 là Ngày truyền thống của lực lượng Pháp chế Công an nhân dân. Đến nay, lực lượng Pháp chế Công an nhân dân đã trải qua 47 năm xây dựng và trưởng thành.

Yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa luôn được xác định giữ vai trò quan trọng và là đòi hỏi cấp thiết. Với vai trò là lực lượng thực thi pháp luật nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, lực lượng Pháp chế CAND luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, Ngành. Trong 47 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, được sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an, lực lượng Pháp chế CAND đã có những đóng góp quan trọng sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước: tham mưu lãnh đạo Bộ Công an đề xuất Ủy ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng Chính phủ, ban hành các Pháp lệnh, Nghị đinh, Thông tư chỉ đạo công tác đấu tranh phòng ngừa những hành vi xâm phạm đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Đó chính là cơ sở pháp lý, là công cụ quan trọng để bảo vệ chế độ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đấu tranh, bảo vệ thành quả cách mạng. Bước vào thời kỳ đổi mới, lực lượng Pháp chế CAND đã có nhiều thành tích nổi bật góp phần quan trọng vào việc xây dựng hoàn thiện cơ sở pháp lý trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm và quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, xây dựng Nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

Việc tổ chức hưởng ứng Ngày Pháp chế CANDhằng năm ngày 27/10 là đợt sinh hoạt chính trị lớn trong Công an thành phố, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến sĩ về vị trí, vai trò công tác pháp chế cải cách hành chính, cải cách tư pháp; xây dựng và nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật, coi trọng kỷ cương, kỷ luật trong thực tiễn thi hành và áp dụng pháp luật.

Là một bộ phận của lực lượng Pháp chế CAND, lực lượng Pháp chế Công an thành phố Hải Phòng không ngừng được xây dựng, củng cố, kiện toàn góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi sự nghiệp bảo đảm an ninh, trật tự thành phố. Năm 1985, tổ Pháp chế được thành lập trực thuộc Văn phòng Tổng hợp Công an thành phố - là tiền thân của lực lượng Pháp chế Công an thành phố. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử với nhiều tên gọi khác nhau, như: Đội Pháp – Vi – Khoa; Đội Pháp chế - Thi hành án…, lực lượng Pháp chế đã khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, phấn đấu hoàn thành tốt công tác tham mưu triển khai hiệu quả công tác Pháp chế phục vụ hiệu quả nhiệm vụ bảo đảm ANTT trong các giai đoạn cách mạng. Trong thời kỳ đổi mới, ,Bộ trưởng Bộ Công an ban hành Quyết định số 846/QĐ-BCA(X13) ngày 19/7/2007quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức pháp chế Công an các đơn vị địa phương, lực lượng Pháp chế đã kiện toàn từ Công an thành phố đến Công an các đơn vị, địa phương (thành lập Đội Pháp chế thuộc Văn phòng Công an thành phố và đội ngũ cán bộ kiêm nhiệm thực hiện công tác Pháp chế tại Công an các đơn vị, địa phương). Năm 2010, thực hiện Quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Xây dựng lực lượng CAND - Bộ Công an về quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Phòng Pháp chế Công an các đơn vị, địa phương. Ngày 24/12/2010, Thực hiện Quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an, Phòng Pháp chế Công an thành phố được thành lập trên cơ sở tách Đội Pháp chế từ Văn phòng Công an thành phố (phiên hiệu là PV19). Đây chính là mốc quan trọng đánh dấu sự trưởng thành của lực lượng Pháp chế Công an thành phố Hải Phòng. Với sự đổi mới về tổ chức bộ máy, lực lượng Pháp chế Công an thành phố đã chủ động tham mưu giúp Giám đốc Công an thành phố chỉ đạo triển khai đồng bộ, hiệu quả các nội dung công tác Pháp chế góp phần tăng cường hiệu lực hoạt động quản lý nhà nước về an ninh, trật tự và công tác đấu tranh phòng chống tội phạm bảo vệ ANQG, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố. 

Đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng CAND chính quy, tinh nhuệ, hiện đại phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội trong giai đoạn phát triển, hội nhập. Thực hiện chủ trương Đảng, Nhà nước về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”; thực hiện Quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an quy định cơ cấu cấp phòng của Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Phòng Pháp chế Công an thành phố đã được sáp nhập vào Phòng Tham mưu và tiếp tục sáp nhập với Đội Tổng kết Lịch sử và Quản lý khoa học với tên gọi mới là Đội Pháp chế và Quản lý khoa học. Với sự thay đổi lớn về cơ cấu tổ chức và có những khó khăn nhất định nhưng lực lượng Pháp chế Công an thành phố đã khắc phục mọi khó khăn, luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, nêu cao tinh thần chủ động, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Thời gian qua, công tác Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp của Công an thành phố đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, đạt được những kết quả quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo đảm an ninh, trật tự. Nổi bật:

- Đã làm tốt công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật về an ninh, trật tự. Trên cơ sở đó, đã tham mưu với HĐND thành phố, UBND thành phố xây dựng, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, chủ trương, giải pháp bảo đảm an ninh, trật tự; tham gia đóng góp ý kiến vào dự thảo văn bản quy phạm pháp luật theo chỉ đạo của Bộ Công an, HĐND thành phố, UBND thành phố bảo đảm chất lượng; tham mưu xây dựng các Kế hoạch triển khai thi hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến an ninh, trật tự trên địa bàn thành phố.

- Tổ chức thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với các chủ đề, nội dung, hình thức sáng tạo, thiết thực, có sức lan tỏa, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật cho cán bộ, chiến sỹ và nhân dân trên địa bàn thành phố. Thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, tăng cường biên chế, có kế hoạch bồi dưỡng, nâng cao trình độ, chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác pháp chế, báo cáo viên pháp luật và cán bộ làm công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật.

- Tổ chức các Hội thảo, tọa đàm về nâng cao các mặt công tác pháp chế, cải cách hành chính, đóng góp những luận cứ quan trong trong công tác xây dựng pháp luật; nghiên cứu các đề tài cấp cơ sở làm rõ cũng như đề xuất các giải pháp trong công tác bảo đảm ANTT, đấu tranh phòng chống các loại tội phạm trên địa bàn thành phố.

- Nâng cao hiệu quả công tác hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra việc thi hành pháp luật trong lĩnh vực an ninh, trật tự; theo dõi thi hành pháp luật vè xử lý vi phạm hành chính, kịp thời phát hiện hạn chế, khó khăn, vướng mắc để có biện pháp khắc phục kịp thời. Chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ pháp luật, nghiệp vụ cho đội ngũ điều tra viên, giám định viên; đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm các chức danh điều tra viên, giám định viên trong lực lượng Công an thành phố.

- Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, cải cách tư pháp gắn với việc thực hiện chủ đề hành động của Công an thành phố.Tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong các hoạt động tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, bắt, tạm giữ, tạm giam, điều tra xử lý tội phạm, hoạt động thi hành án hình sự, công tác bổ trợ tư pháp; phối hợp thực hiện công tác trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng hình sự và việc bảo đảm quyền bào chữa trong hoạt động tố tụng hình sự. Kiện toàn tổ đề án 301 để đáp ứng kịp thời yêu cầu công tác cải cách hành chính Nhà nước, công tác chuyển đổi số trong thời gian tới.

- Triển khai thực hiện tốt các thông tư, quy chế của Bộ Công an về thực hiện dân chủ trong Công an nhân dân; việc thực hiện quy chế dân chủ được gắn với công tác cải cách hành chính, cải cách tư pháp nhằm bảo đảm sự công khai minh bạch trong các mặt công tác, nâng cao ý thức, trách nhiệm và tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân của cán bộ chiến sỹ; kiện toàn Ban chỉ đạo thực hiện dân chủ Công an thành phố và Tổ giúp việc Ban chỉ đạo.

-Tổ chức, duy trì hoạt động của Chi hội Luật gia Công an thành phố theo Chương trình hoạt động hằng năm của Thành hội luật gia Hải Phòng. Kiện toàn các Tổ Luật gia; phát động sâu rộng đến các Hội viên Chi hội luật gia tham gia viết bài tuyên truyền gửi đăng tạp chí Hội luật gia Hải Phòng.

Trong 47 năm qua, với những cố gắng không mệt mỏi, lực lượng Pháp chế Công an thành phố đã được Bộ trưởng Bộ Công an, UBND thành phố và Giám đốc Công an thành phố liên tục tặng Bằng khen, Giấy khen cũng như biểu dương ghi nhận.

Sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, xây dựng Nhà nước Việt Nam pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế đang tạo ra những cơ hội, thuận lợi lớn; đồng thời, cũng đặt ra những yêu cầu, thách thức mới cho lực lượng Pháp chế Công an nhân dân. Công việc mà lực lượng Pháp chế Công an nhân dân đảm nhiệm sẽ ngày một nặng nề hơn, đòi hỏi sự nỗ lực, trách nhiệm cao hơn của mỗi cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng. Trước yêu cầu của nhiệm vụ công tác Pháp chế trong tình hình mới hết sức nặng nề nhưng với quyết tâm cao, phát huy truyền thống tốt đẹp của lực lượng Pháp chế CAND, lực lượng Pháp chế Công an thành phố luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, không ngừng nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.

Với niềm tin tưởng và tự hào, lực lượng Pháp chế Công an thành phố tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang của mình, không ngừng rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức, học tập, nâng cao năng lực, trình độ công tác, phấn đấu thực hiện xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao trên các lĩnh vực xây dựng hoàn thiện pháp luật; tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật; tham mưu, giúp lãnh đạo Công an thành phố tổ chức tốt hơn nữa công tác thực thi pháp luật; theo dõi, kiểm tra việc thi hành pháp luật; thực hiện quy chế dân chủ; đẩy mạnh công tác cải cách tư pháp, cải cách hành chính, và kiểm soát thủ tục hành chính,… góp phần xứng đáng vào sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh trong tình hình mới.

Trung tá, Thạc sĩ Đặng Thái Hòa Đội trưởng Đội Pháp chế & Quản lý khoa học Phòng Tham mưu – CATP Hải Phòn